Κωνσταντινούπολη

Είναι από τα πιο επιβλητικά μνημεία της Παλιάς Κωνσταντινούπολης. Ανεγέρθηκε επί Ιουστινιανού στην παλιά ακρόπολη του Βυζαντίου, στη θέση μιας προγενέστερης Αγίας Σοφίας που καταστράφηκε το 532. Η εκκλησία του Ιουστινιανού ολοκληρώθηκε το 537 και ήταν η μεγαλύτερη εκκλησία του χριστιανικού κόσμου ως την Άλωση, το 1453. Ο Μωάμεθ ο Πορθητής τη μετέτρεψε σε τζαμι το οποίο λειτούργησε εώς το 1935, όταν ο Ατατούρκ το έκανε μουσείο. Η Αγία Σοφία είναι τρίκλητη βασιλική, που το κέντρο της καλύπτεται από πελώριο τρούλο – το μεγαλύτερο της αρχαιότητας. Η κεντρική Βασιλική Πύλη, διακοσμημένη με ένα υπέροχο μωσαϊκό, που παρουσιάζει τον ένθρονο Χριστό με έναν αυτοκράτορα γονατιστό δίπλα Του, χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά από τον αυτοκράτορα και τους αυλικούς και οδηγεί στον εντυπωσιακό νάρθηκα. Στα δεξιά βρίσκεται η Αίθουσα των Πολεμιστών με ένα έξοχο ψηφιδωτό που αναπαριστά τον Μέγα Κωνσταντίνο και τον Ιουστινιανό να προσφέρουν σχέδια της Αγίας Σοφίας και της Κωνσταντινούπολης στον Χριστό και την Παρθένο. Οι σκάλες οδηγούν στα υπερώα. Ο αχανής χώρος φωτίζεται από σαράντα παράθυρα στον τρούλο, οι τοίχοι και οι κίονες καλύπτονται με σπάνια μάρμαρα και στην οροφή έχουν επιβιώσει επιχρυσωμένα ψηφιδωτά. Μερικά από τα πιο όμορφα ψηφιδωτά που κάποτε διακοσμούσαν το μεγαλύτερο μέρος των τοίχων βρίσκονται στο νότιο υπερώο. Αυτά, όπως και όλα τα παραστατικά ψηφιδωτά, χρονολογούνται μετά το τέλος της Εικονομαχίας (730 – 843), κατά τη διάρκεια της οποίας είχε απαγορευτεί η αναπαράσταση των ανθρώπινων μορφών. Η Στήλη του Αγίου Γρηγορίου του Θαυματουργού, κοντά στα σκαλιά που οδηγούν στα υπερώα, θεωρείται ότι έχει
θεραπευτικές δυνάμεις.

Στη θέση ενός βυζαντινού ανακτόρου, ο σουλτάνος Αχμέτ Α΄ (1603 – 17) άρχισε την ανέγερση του Μπλε Τζαμιού με σκοπό να κατασκευάσει ένα τζαμί εφάμιλλο, ίσως και καλύτερο ακόμη της Αγίας Σοφίας. Το Μπλε Τζαμί είναι ένα θρίαμβος της αρμονίας, της συμμετρίας και της κομψότητας, και το επίτευγμα του αρχιτέκτονα Μεχμέτ Αγά είναι ότι η οπτική εμπειρία που προσφέρει το εξωτερικό του τζαμιού συγκρίνεται με την αντίστοιχη στο εσωτερικό της Αγία Σοφίας. Το τζαμί ονομάστηκε «μπλε» από το χρώμα που έχουν τα πλακάκια από τη Νίκαια στους τοίχους του, ιδιαίτερα στον εξώστη. Η είσοδος των τουριστών ελέγχεται ώστε να διατηρείται η ιερή ατμόσφαιρα. Μόνο οι πιστοί εισέρχονται από την κύρια είσοδο. Οι τουρίστες μπαίνουν από τη νότια πύλη και βγαίνουν από τη βόρεια. Το Μπλε Τζαμί έχει χτιστεί σε χαρακτηριστικό όθωμανικό σχέδιο. Στο κέντρο του προαυλίου του υπάρχει μία κρήνη για την τελετουργική πλύση. Το περιστύλιο προοριζόταν για την προσευχή. Διαλογισμό και μελέτη όταν ο καιρός ήταν ζεστός. Παρόλο που είναι πάνω από μια χιλιετία μεταγενέστερο της Αγίας Σοφίας, στο εσωτερικό του το Μπλε Τζαμί δεν είναι τόσο τολμηρό. Το θόλο στηρίζουν τέσσερις τεράστιες κολώνες, μια πιο άκομψη αλλά σταθερή λύση στο πρόβλημα στήριξης.

Απέναντι από τη Αγία Σοφία βρίσκεται ένας πέτρινος κίονας που ήταν μέρος αρχαίου υδραγωγείου από πίσω του είναι η είσοδος της Βασιλικής Κιστέρνας. Κατασκευάστηκε το 532 και είναι μια τεράστια δεξαμενή νερού, έργο του Ιουστινιανού. Έχει πλάτος 70μ. και μήκος 140μ. και η οροφή της στηρίζεται από 336 κολώνες. Στην κατασκευή της χρησιμοποιήθηκαν κιονόκρανα, πλίνθοι και κίονες από
ερειπωμένα κτίρια. Η άντληση του νερού γινόταν από έναν ταμιευτήρα κοντά στη Μάυρη Θάλσσα και έφτανε στην κιστέρνα μέσα από υδραγωγεία διανύοντας συνολική διαδρομή 20χμ. Η κιστέρνα χωρούσε 80.000 κυβικά μέτρα νερό, ποσότητα αρκετή για να καλύψει τις ανάγκες μέρους της πόλης στην διάρκεια μακροχρόνιων πολιορκιών.

Το Παζάρι των Μπαχαρικών κατασκευάστηκε μεταξύ του 1597 και του 1664. Ήταν μέρος του συγκροτήματος του Yeni Camii, και τα ενοίκια των καταστημάτων χρησιμοποιούνταν για τη συντήρηση του τζαμιού και σε αγαθοεργίες. Δεν είναι πολλά χρόνια που οι έμποροι πουλούσαν κανέλλα, μπαρούτι, λίπος κουνελιού, ρετσίνι από πεύκα, σκόνη από κουκούτσι ροδάκινου, σησάμι, αλόη, σπόρους μαϊντανού. Τώρα πια οι έμποροι απευθύνονται κυρίως στην αγορά τουριστών, αλλά υπάρχουν ακόμη μερικοί πωλητές μπαχαρικών και πλανόδιοι που πουλούν παραδοσιακά γιατροσόφια.

Στο Φανάρι, έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ζούσαν κάποτε πολλοί ισχυροί και ευκατάστατοι Έλληνες, ενώ το Balat προτιμούσαν οι Εβραίοι. Εδώ βρίσκονται κάποιοι από τους τελευταίους δρόμους με παραδοσιακές κατοικίες που σώζονται στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης. Μεταξύ του Φαναριού και του Balat και δίπλα στη θάλασσα βρίσκεται ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά αξιοπερίεργα της πόλης: η φτιαγμένη από χυτοσίδηρο βουλγαρική Εκκλησία του Αγίου Στεφάνου. Κατασκευάστηκε στη Βιέννη, μεταφέρθηκε μέσω του Δούναβη και συναρμολογήθηκε εδώ το 1871.

Το Ντολμαμπαχτσέ βρίσκεται ακριβώς δίπλα στη θάλασσα. Κατασκευάστηκε από το 1843 ως το 1856 ως κατοικία κάποιων από τους τελευταίους Οθωμανούς σουλτάνους, και έδω πέθανε ο Ατατούρκ στις 10 Νοεμβρίου του 1938. Το όνομα του χρονολογείται από τη βασιλεία του Αχμέτ Α΄, όταν ένας μικρός κολπίσκος καλύφθηκε και πάνω του κατασκευάστηκε ένα αυτοκρατορικό περίπτερο αναψυχής. Ακολούθησαν και άλλα ξύλινα κτίσματα που καταστράφηκαν σε πυρκαγιά το 1814. Ο σουλτάνος Αμπντουλ Μετζίτ ήθελε ένα μαρμάρινο ανάκτορο «ευρωπαϊκού τύπου». Το αποτέλεσμα ήταν ένα ανάκτορο λίγο ευρωπαϊκό και λίγο ανατολίτικο, αλλά σίγουρα μεγαλοπρεπές και βαρυφορτωμένο. Οι επισκέπτες ξεναγούνται στα δύο κτίρια: τα ανδρικά διαμερίσματα και τα οικογενειακά διαμερίσματα. Και τα δύο είναι γεμάτα από έπιπλα και αντικείμενα πολύ πλούσια διακοσμημένα. Θα δείτε κοινόχρηστα και ιδιωτικά δωμάτια, ένα χαρέμι με ατσάλινες πόρτες, πολυάριθμα ανθοδοχεία από πορσελάνη Σεβρών και πολυελαίους από κρύσταλλο Βοημίας και μία σκάλα με κρυστάλλινη κουπαστή. Η υπέροχη αίθουσα του θρόνου, όπου συνήλθε για πρώτη φορά η Οθωμανική Βουλή των Αντιπροσώπων, έχει ένα πολυέλαιο που ζυγίζει πάνω από 4 τόνους.

Το 1461 ο Μωάμεθ ο Πορθητής διέταξε την κατασκευή του Τοπκαπί, ώστε να το χρησιμοποιεί ως κυβερνητικό παλάτι, στην πλευρά της ελληνικής αποικίας του Βυζαντίου και σε εξαιρετική τοποθεσία με θέα το Βόσπορο, τη Θάλασσα του Μαρμαρά και τον Κεράτιο Κόλπο. Όταν κάηκε η η αυτοκρατορική κατοικία στο Μπεγιαζίτ το 1541, ο Σουλεϊμάν εγκαταστάθηκε στο Τοπκαπί. Σιγά σιγά άρχισαν να εγκαθίστανται όλο και περισσότεροι στο παλάτι, ώσπου κάποια περίοδο έφτασε να στεγάζει 5.000 ανθρώπους. Το 1855 ο σουλτάνος Αβδούλ Μετζίτ Α΄ εγκατέλειψε το Τοπκαπί και εγκαταστάθηκε στο Ντολμάμπαχτσέ, ενώ το 1924 ο Κεμάλ Ατατούρκ άνοιξε το παλάτι για το κοινό ως μουσείο.Η εντυπωσιακή Πύλη των Χαιρετισμών, η κύρια είσοδος του παλατιού, οδηγεί στην Πρώτη Αυλή ή Αυλή των Γενίτσαρων, οι οποίοι έδω παρήλαυναν και, στην Εκκλησία της Αγίας Ειρήνης, είχαν το οπλοστασιό τους. Η Μεσαία Πύλη, της οποίας οι
επιβλητικοί δίδυμοι πύργοι φιλοξενούσαν το δήμιο του παλατιού, οδηγεί στην τεράστια Δεύτερη Αυλή, ή Ντιβάν, όπου συνεδρίαζαν οι βεζίρηδες του αυτοκρατορικού συμβουλίου. Η είσοδος στο Χαρέμι – άλλοτε προστατευμένο από μαύρους ευνούχους σκλάβους –
γίνεται μέσω της πύλης δίπλα στο Ντιβάν. Στους λαβύρινθους των δωματίων του ο σουλτάνος ζούσε μαζί με την οικογενειά του σε κλίμα που ευνοούσε τις δολοπλοκίες και τις αιματοχυσίες. Η πιο εντυπωσιακή αίθουσα είναι το Σαλόνι της Βαλιντέ Σουλτάν, ενώ η μεγαλύτερη είναι η Αυτοκρατορική Αίθουσα. Το εντυπωσιακό Σαλόνι του Μουράτ Γ΄, που πιστεύεται ότι χτίστηκε από τον Σινάν, διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση, με μια χάλκινη εστία, εξαιρετικά κεραμικά πλακίδια Ιζνίκ, καλλιγραφικά διαζώματα και μια τριώροφη, μαρμάινη κρήνη. Στη Βιβλιοθήκη του Αχμέτ Α΄ τα παράθυρα είναι διακοσμημένα με φίλντισι και από αυτά η θεά στο Βόσπορο είναι υπε΄ροχη, ενώ η τραπεζαρία του Αχμέτ Γ΄, με τους τοίχους γεμάτους ζωγραφιέςφρούτων και λουλουδιών, είναι αντιπροσωπευτική της «Εποχής της
Τουλίπας». Το πιο περιβόητο τμήμα στο Χαρέμι ήταν το «Κλουβί», μια σειρά δωματιών όπου περιορίζονταν τα αδέρφια του σουλτάνου ώστε να αποφεύγονται οι διαμάχες για τη διαδοχή. Η ακριβής τοποθεσία αυτών των δωματίων παραμένει άγνωστη. Η Τρίτη Αυλή στέγαζε τα σχολεία του παλατιού και τις αίθουσες όπου οι σουλτάνοι δέχονταν τους ξένους πρέσβεις. Στα δεξιά, υπάρχει η Έκθεση των Αυτοκρατορικών Ενδυμάτων, όπου μπορούμε να δούμε άριστα διατηρημένο το καφτάνι του Μωάμεθ του Πορθητή. Στο Θησαυροφυλάκιο στεγάζονται αμύθητοι αυτοκρατορικοί θησαυροί – αναμεσα τους το Διαμάντι του Κουταλά, το πέμπτο μεγαλύτερο στον κόσμο, το
Στιλέτο του Τοποκαπί. Στην απένται πλευρά της αυλής υπάρχει το Περίπτερο Του Ιερού Μανδύα, όπου εκτίθενται κάποια από τα ιερότερα κειμήλια του Ισλάμ, όπως ο μανδύας τοτ Προφήτη Μωάμεθ, τρίχες από τα γείναι του κ.α.

Το γιγαντιαίο στάδιο του Ιπποδρόμου θεμελιώθηκε από τον Σεπτίμιο Σεβήρο το 20 αιώνα μ.Χ. Αργότερα, ο Μέγας Κωνσταντίνος το επεξέτεινε, και το μήκος του έφτασε τα 480 μέτρα. Ο δρόμος που διασχίζει την πλατεία ακολουθεί σχεδόν την πορεία του διαδρόμου των αρματοδρομιών, με τη διαφορά ότι το αμφιθέατρο καταστράφηκε για να χτιστεί το Μπλε Τζαμί. Ανατολικά δέσποζε το «κάθισμα», το
αυτοκρατορικό θεωρείο, που συνδεόταν με το Μέγα Παλάτιο. Οι Οθωμανοί κατέστρεψαν πολλά ιστορικά μνημεία γύρω από τον Ιππόδρομο, εξακολούθησαν όμως να τον χρησιμοποιούν ως χώρο τελετών και θανατικών εκτελέσεων. Ο Αιγυπτιακός Οβελίσκος του φαραώ Τούθμωσι (1504 – 1450 π.Χ.), αναμνηστικός της συριακής εκστρατείας του, μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη τον 4 ο αιώνα.
Κατά τη μεταφορά του έσπασε, και από το αρχικό του ύψος (60 μέτρα) έχει απομείνει το ένα τρίτο. Είναι τοποθετημένο σε μαρμάρινη βάση, όπου εικονίζεται ο Θεοδόσιος Α΄ και η οικογενειά του στο «κάθισμα» να παρακολουθούν εκδηλώσεις στον Ιππόδρομο. Η Στήλη των Όφεων, με τα τρία πλεγμένα χάλκινα φίδια, μεταφέρθηκε εδώ από τους Δελφούς.

Πρόκειται για μία δαιδαλώδης κλειστή αγορά που έχει γύρω στα 4500 καταστήματα, καθώς και τζαμιά, τράπεζες, αστυνομικά τμήματα, εστιατόρια και εργαστήρια. Είναι πολύ ωραίο μέρος για να περιπλανηθείτε και να χαθείτε. Το παζάρι χωρίζεται σε περιοχές ανάλογα με τα είδη που πωλούνται, όπως χαλιά, κοσμήματα, ρούχα, ασημικα κ.α. Με την πρώτη ματιά μπορεί να νομίσετε ότι τα τουριστικά καταστήματα έχουν εκτοπίσει τις πιο παραδοσιακές επιχειρήσεις. Ωστόσο, αν χωθείτε στα πιο απόκεντρα δρομάκια και στα πολλά ετοιμόρροπα παλιά
χάνια θα εκπλαγείτε με τα πράγματα που θα ανακαλύψετε. Ακριβώς στο κέντρο του παζαριού βρίσκεται το Cevahir Bedesteni , ο αρχικός
πυρήνας του παζαριού που χρονολογείται απο το 15 ο αιώνα. Εδώ θα βρείτε αντίκες, παλιά νομίσματα και κοσμήματα ασημικά, τα καλύτερα του παζαριού. Αυτό το κομμάτι του παζαριού απομονώνεται από το υπόλοιπο, καθώς έχει δικές του πόρτες. Στο ατμοσφαιρικό Zincliri Han στην βόρεια άκρη του Aci Cesme Sokak θα βρείτε εργαστήρια που φτιάχνουν κοσμήματα κατά παραγγελία.

Η πρώτη Γέφυρα του Γαλατά ήταν μια κατασκευή του 19 ου αιώνα που επέπλεε στηριζόμενη σε πλωτά βάθρα. Δυστυχώς, τα πλωτά βάθρα εμπόδιζαν τη φυσική ροή του νερού άρα και τον καθαρισμό του Κερατίου. Έτσι, το 1922 αντικαταστάθηκε από μία νέα γέφυρα που επέτρεπε την ελεύθερη ροή του νερού. Πολλά καφέ και εστιατόρια έχουν ανοίξει στο χαμηλότερο επίπεδο της γέφυρας.