Βερολίνο

Η Πύλη του Βρανδεμβούργου είναι το σημαντικότερο σύμβλο του Βερολίνου. Αυτό το θαυμάσιο νεοκλασικό οικοδόμημα βασίστηκε στα Προπύλαια των Αθηνών, την είσοδο της Ακρόπολης, και αναγέρθηκε μεταξύ 1778 – 1791. Ο γλυπτός διακοσμός της ολοκληρώθηκε το 1795. Δύο περίπτερα, που παλαιότερα χρησιμοποιούσαν οι φρουροί και οι τελωνιακοί υπάλληλοι, πειρστοιχίζουν τις δωρικές κολόνες και
θριγκό. Τα πρόστυπα παρουσιάζουν σκηνές από την ελληνική μυθολογία και ολόκληρο το κτίσμα στεφανώνεται από το περίφημο Τέθριππο της Νίκης, έργο του Γιόχαν Γκότφριντ Σαντοβ. Το 1806, κατά τη γαλλική κατοχή, το γλυπτό διαλύθηκε κατά τη διαταγή του Ναπολέοντα κια μεταφέρθηκε στο Παρίσι. Με τη θριαμβευτική επιστροφή του, το 1814, ανακηρύχθηκε σύμβολο της νίκης και η θεά απέκτησε μια ράβδο με τον πρωσικό ατεό κι ένα σιδερένιο σταυρό που κοσμείται από ένα δάφνινο στεφάνι. Σε όλη την ιστορία της, η Πύλη του Βρανδεμβούργου υπήρκε μάρτυρας πολλών σημαντικών γεγονότων στο Βερολίνο. Η πύλη βρισκόταν στο Ανατολικό Βερολίνο και αναστυλώθηκε μεταξύ του 1956 – 58, όταν το κατεστραμμένο Τέθριππο ξαναστύθηκε στο Δυτικό Βερολίνο. Τα επόμενα 40 χρόνια έστεκε γρουρός της διαιρεμένης πόλης, μέχρι το 1989, όταν το πρώτο τμήμα του Τείχους κατεδαφίστηκε.

Το κτίριο της Εθνικής Πινακοθήκης χτίστηκε μεταξύ 1866 – 1876 σε σχέδια του Φρίντριχ Αουγκούστ Στίλερ. Προοριζόταν αρχικά να στεγάσει τη συλλογή σύγχρονης τέχνης που εκτιθόταν στην Ακαδημία Καλών Τεχνών. Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο όμως η συλλογή διαμοιράστηκε κι ένα τμήμα της μεταφέρθηκε στο Δυτικό Βερολίνο, όπου για το σκοπό αυτό χτίστηκε η Νέα Εθνική Πινακοθήκη. Το κτίριο
αυτό μετονομάστηκε τότε σε Άλτε Νατσιονάλγκαλερί. Μετά την επανένωση των Γερμανιών, οι συλλογές σύγχρονης τέχνης ενώθηκαν και πάλι. Οι πιο πρόσφατοι πίνακες εκτίθενται στη Νέα Εθνική Πινακοθήκη και εδώ βρίσκονται τα έργα του 19 ου αιώνα.

Αυτό το επιβλητικό κτίριο είναι το δημαρχείο του Βερολίνου. Ο προκάτοχος του ήταν ένα πολύ ταπεινό οικοδόμημα, που μέχρι τα τέλη του 19 ου αιώνα είχε καταστεί ανεπαρκές για τις ανάγκες της αναπτυσσόμενης μητρόπολης. Το σημερινό κτίρο σχεδιάστηκε από τον Χέρμαν Φρίντριχ Βάζεμαν και οι εργασίες οικοδόμησης κράτησαν από το 1861 μέχρι το 1869. Ο αρχιτέκτονας βασίστηκε στα ιταλικά αναγεννησιακά δημοτικά μέγαρα, αλλά ο πύργος θυμίζει τον καθεδρικό της Λιόν στη Γαλλία. Οι τοίχοι είναι φτιαγμένοι από κόκκινο τούβλο – από αυτούς, και όχι από τις πολιτικές πεποιθήσεις των δημάρχων, προέρχεται και η ονομασία του δημαρχείου. Ολόκληρο το κτίριο έχει μία ζωφόρο, γνωστή ως «πέτρινο χρονικό», που προστέθηκε το 1879. στο διάζωμα παρουσιάζονται σκηνές και πρόσωπα από την ιστορία και τις οικονομικές και επιστημονικές εξελίξεις στην πόλη. Το Κόκκινο Δημαρχείο υπέστη σοβαρές ζημιές στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά μετά την ανακατασκευή του έγινε η έδρα των αρχών του Α.Βερολίνου. Το δημαρχείο του Δ.Βερολίνου στεγαζόταν στο δημαρχείο Σένεμπεργκ. Μετά την επανένωση των Γερμανιών, το Κόκκινο Δημαρχείο έγινε το κέντρο εξουσίας, καθώς στεγάζει τα γραφεία του δημάρχου και του δημοτικού συμβουλίου του Βερολίνου.

Η Αλεξάντερπλατς έχει μακρά ιστορία, αν και είναι δύσκολο σήμερα να εντοπίσετε ορατά ίχνη του παρελθόντος. Παλαιότερα ονομαζόταν Όξενμαρκτ και ήταν χώρος μια αγοράς ζώων και μαλλιού. Μετονομάστηκε αργότερα, όταν ο τσάρος Αλέξανδρος Α΄ επισκέφτηκε το Βερολίνο το 1805. εκείνη την εποχή είχε ένα θαυμάσιο μνημειώδες περιστύλιο σχεδιασμένο απο τον Καρλ φον Γκόνταρντ. Με το πέρασμα του χρόνου, γύρω από την πλατεία χτίστηκαν πολλά σπίτια και καταστήματα ενώ κατασκευάστηκαν μία αγορά και μία σιδηροδρομική γραμμή. Η «Άλεξ» είχε γίνει ένα από τα πιο πολυσύχναστα μέρη της πόλης. Η φρενηρής ατμόσφαιρα της αποδόθηκε από τον Άλφρεντ Ντέμπλιν στο μυθιστορημά του Μπερλίν Αλεξάντερπλατς. Το 1929 έγινα προσπάθειες για την ανάπτυξη της πλατείας αλλά προστέθηκαν μόνο δύο κτίρια γραφείων, το Αλεξάντερχαους και το Μπερολίναχάους, και τα δύο έργα του Πέτερ Μπέρενς. Στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ισοπεδώθηκαν τα περισσότερα κτίρια της πλατείας, που σήμερα περιβάλλεται από απρόσωπα οικοδομήματα της
δεκαετίας του ’60, όπως το ξενοδοχείο Φόρουμ και ο Πύργος της Τηλεόρασης.

Η Θριαμβευτική Στήλη κατασκευάστηκε σε ανάμνηση της νίκης στον πρωσο – δανικό πόλεμο του 1864. Μετά και τις άλλες πρωσικές νίκες στους πολέμους εναντίον της Αυστρίας (1866) και της Γαλλίας (1871), στην κορυφή της κολόνας προστέθηκε ένα επίχρυσο άγαλμα του Φρίντριχ Ντράκε, γνωστό ως «Γλολντελζε». Αρχικά βρισκόταν μπροστά από το Ράιχσταγκ, αλλά μεταφέρθηκε στη σημερινή του
θέση από τη ναζιστική κυβέρνηση το 1938. Η βάση του κοσμείται με ανάγλυφα που θυμίζουν τις μάχες, ενώ πιο ψηλά υπάρχει μια ψηφιδωτή ζωφόρος που παρουσιάζειτην ίδρυση της Γερμανικής Αυτοκρατορίας το 1871. Η εξέδρα στην κορυφή παρέχει θαυμάσια θέα στο Βερολίνο.

Χτίστηκε μεταξύ 1884 – 94, σε νεοαναγεννησιακό σ΄χεδιο του Πολ Βαλότ, για να στεγάσει το γερμανικό κοινοβούλιο. Αποτύπωσε το κυρίαρχο γερμανικό πνεύμα αισιοδοξίας κι έγινε το κραταιό σύμβολο του λαού. Το 1918, στο κτίριο αυτό ο Φίλιπ Σάιντεμαν διακήρυξε τη δημιουργία της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Η επόμενη φορά που ο κόσμος άκουσε να μιλούν για το Ράιχσταγκ ήταν το Φεβρουάριο του 1933, όταν μια πυρκαγιά κατέστρεψε την κύρια αίθουσα. Κατηγορήθηκαν οι κομουνιστές κι επιταχύνθηκε το πολιτικό κυνήγι μαγισσών που καθοδηγούνταν από τους ναζί, οι οποίοι ανήλθαν στην εξουσία. Καθώς ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, το κτίριο δεν ξαναχτίστηκε. Τη σημασία του δείχνει και η φωτογραφία με τη σοβιετική σημαία να κυματίζει, το Μάιο του 1945, κάτι που έγινε σύμβολο της γερμανικής ήττας. Μετά την ανοικοδόμηση, που διάρκεσε από το 1957 μέχρι το 1972, το Ράιχσταγκ μετατράπηκε σε χώρο
συνεδριάσεων για την Κάτω Βουλή του γερμανικού κοινοβουλίου, καθώς και σε εντυπωσιακό σκηνικό για φεστιβάλ και ροκ συναυλίες.

Στο Παλαιό Ανάκτορο, έργο των Νέρινγκ και Εοζάντερ, βρίσκονται τα αλλοτινά βασιλικά διαμερίσματα, τα οποία μπορείτε να επισκεφτείτε. Ξεχωρίζουν η Αίθουσα των Κατόπτρων, η όμορφη Οβάλ Αίθουσα, το αναμόπτερο στην κρεβατοκάμαρα του Φρειδερίκου, η εξαιρετική Κάμρα με τις Πορσελάνες και το Παρεκκλήσι του Εοζάντερ.

Ο προτεσταντικός καθεδρικός χτίστηκε μεταξύ 1747 – 1750 ως εκκλησία και μαυσωλείο της οικογένειας Χοχεντσόλερν, στη θέση μιας εκκλησίας Δομινικανών. Μονολότι σήμερα διαθέτει έναν κεντρικό κεντρικό χάλκινο τρούλο ύψους περίπου 85μ., ο πρώτος «Μπερλίνερ Ντομ» ήταν ενα πολύ ταπεινότερο σχέδιο του Γιόχαν Μπόουμαν, που τροποποιήθηκε σε νεοκλασικό ρυθμό από τον Καρλ Φρίντριχ Σίνκελ, το 1816 – 21. Το σημερινό νεομπαρόκ κτίριο είναι έργο του Γιούλιους Ράσντορφ και χρονολογείται από το 1894 – 1905. Μετά τις καταστροφές που υπέστη στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αναστυλώθηκε σε απλουστεμένη μορφή, που περιλάμβανε και τη διάλυση του μαυσωλείου των Χοχεντσόλερν.

Το Μουσείο της Περγάμου χτίστηκε, μεταξύ 1912 – 1930, σε σχέδια τον Άλφρεντ Μέσελ και Λούντβιχ Χόφμαν. Στεγάζει μια από τις διασημότερες συλλογές αρχαιοτήτων στην Ευρώπη και χρωστά το ονομά του στον περίφημο Βωμό της Περγάμου που δεσπόζει στην κεντρική αίθουσα. Οι τρεις ανεξάρτητες συλλογές – το Μουσείο Αρχαιοτήτων (ελληνικών και ρωμαϊκών), το Μουσείο των Αρχαιοτήτων
Εγγύς Ανατολής και το Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης – είναι αποτέλεσμα των εντατικών αρχαιολογικών ανασκαφών στις οποίες επιδόθηκαν οι γερμανικές αποστολές στην Εγγύς και στη Μέση Ανατολή, στα τέλη του 19 ου και στις αρχές του 20 ου αιώνα. Τα σημαντικότερα εκθέματα είναι:

• Ο Βωμός της Περγάμου από τη Μικρά Ασία, ένας κολοσσιαίος μαρμάρινος βωμός με ζωφόρο μήκους 120μ. με θέμα τη γιγαντομαχία
• Η ρωμαϊκή Πύλη της Μιλήτου των αρχών του 2 ου αιώνα μ.Χ.
• Το Ψηφιδωτό του Ορφέα, που προέρχεται από επαυλη της Μιλήτου από τη Συλλογή Κλασικών Αρχαιοτήτων.
• Η Πύλη της Αστάρτης, στην οποία οδηγεί «Πομπή» μήκους 30μ. με ανάγλυφα λιοντάρια, άλογα, δράκους και μονόκερους από το Μουσείο Αρχαιοτήτων από την Εγγύς Ανατολή.
• Η πρόσοψη των Ανακτόρων του Χαλίφη του Μσατά του 8 ου αιώνα από την Ιορδανία
• Η Αίθουσα Αλέππο με την ξύλινη επένδυση από οικία χριστιανού εμπόρου του 17 ου αιώνα από τη σημερινή Συρία, από το Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης.

Ο Φερνζετουρμ, που οι ντόπιοι αποκαλούν Τελεσπάργκελ, δηλαδή οδοντογλυφίδα, παραμένει το ψηλότερο κτίσμα της πόλης, με ύψος 365μ. Είναι επίσης το δεύτερο ψηλότερο της Ευρώπης. Ο πύργος χτίστηκε το 1969 σε σχέδια μιας ομάδας αρχιτεκτόνων, μεταξύ των οποίων οι Φριτς Ντίτερ και Γκίντερ Φράνκε, και με τη βοήθεια Σουηδών ειδικών. Ωστόσο η ιδέα για τον πύργο είχε τεθεί πολύ νωρίτερα
από τον Χέρμαν Χένσελμαν σε ρυθμό σοσιαλιστικού ρεαλισμού.

Το κτίριο που στεγάζει το νεοϊδρυθέν Εβραϊκό Μουσείο της πόλης είναι ένα θαυμάσιο,γεμάτο φαντασία δείγμα της αρχιτεκτονικής του 20 ου αιώνα. Σχεδιάστηκε από μια ομάδα αρχιτεκτόνων, με έδρα το Βερολίνο, με επικεφαλής τον Ντάνιελ Λάιμπεσκιντ, έναν Αμερικανό εβραϊκής καταγωγής. Το σχέδιο, το σχήμα, το στιλ, η εσωτερική και εξωτερική διαρρύθμιση του κτιρίου αποτελούν τμήμα μιας σύνθετης
φιλοσοφικής προσέγγισης. Η ίδια η αρχιτεκτονική του εξωτερικεύει την τραγική ιστορία εκατομμυρίων Εβραίων που έχασαν τη ζωή τους στο Ολοκαύτωμα. Η διάταξη σε ζιγκ ζαγκ θυμίζει ένα τεθλασμένο άστρο του Δαυίδ. Στο εσωτερικό δεσπόζει μια γιγαντιαία άδεια ρωγμή, που τυλίγει σαν κορδέλα το κτίριο. Πολλοί διάδρομοι καταλήγουν σ’ έναν πύργο του Ολοκαυτώματος χωρίς παράθυρα. Ξύλινοι πάσσαλοι γεμίζουν ένα επικλινές τετράγωνο, παραπέμποντας στο κενό και την απομόνωση που αντιμετώπισαν χιλιάδες Γερμανοεβραίοι που καταδικάστηκαν σε μια ζωή στην εξορία. Η συλλογή επικεντρώνεται στην εβραϊκή ιστορία και την τέχνη. Επίσης εκτίθενται διάφορα αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν στην καθημερινή τους ζωή οι Εβραίοι του Βερολίνου. Μια σειρά από άδεια δωμάτια συμβολίζει το χαμένο εβραϊκό πολιτισμό. Το νέο κτίριο του Εβραϊκού Μουσείου, από ατσάλι και γυαλί, έχει πρόσβαση μόνο μέσω μιας υπόγειας διάβασης στο κτίριο του πρώην Μουσείου του Βερολίνου. Αυτό το ιστορικό κτίριο χαρακτηρίζεται από μια μπαρόκ πρόσοψη, που χρονολογείται από την εποχή του βασιλιά Φρειδερίκου Γουλιέλμου Α΄.

Μέσα σε διάστημα λίγων ετών, ένα οικονομικό κι επιχειρηματικό κέντρο αναπτύχθηκε στο μεγάλο άδειο χώρο γύρω από την Πότσνταμερ Πλάτς. Διαθέτει θαυμάσιες οικοδομές, σχεδιασμένες από τους Ρέντσο Πιάνο, Αράτα Ισοζάκι και Χέλμουτ Γιαν. Εκτός από τα κτίρια των γραφείων στην περιοχή υπάρχουν και πολλοί δημόσιοι χώροι, όπως κινηματογράφοι, ένα θέατρο, ένα τεράστιο εμπορικό κέντρο το Αρκάντεν, κι επιπλέον ένα πολυτελές ξενοδοχείο, εστιατόρια και πολλά μπαρ.

Το Ανάκτορο του Σαρλότενμπουργκ χτίστηκε ως θερινί κατοικία της Σοφίας Καρλότας, συζύγου του εκλέκτορα Φρειδερίκου Γ΄. Η κατασκευή ξεκίνησε το 1695, σε σχέδια του Γιόχαν Άρνολντ Νέρινγκ. Μεταξύ 1701 – 1713, ο Γιόχαν Εοζάντερ φον Γκέτε επέκτεινε το μέγαρο, προσθέτοντας την πτέρυγα του πορτοκαλεώνα. Άλλες επεκτάσεις έκανε ο Φρειδερίκος ο Μέγας που, μεταξύ 1740-46, πρόσθεσε την ανατολική πτέρυγα. Το ανάκτορο ξαναβρήκε την παλιά χάρη του μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και οι πλούσια διακοσμημένοι εσωτερικοί χώροι του είναι μοναδικοί στο Βερολίνο.

Το 1746, κατά τη βασιλεία του Φρειδερίκου Β΄, προστέθηκε στο ανάκτορο μία νέα πτέρυγα. Εδώ υπάρχουν μερικά από τα ωραιότερα δωμάτια του ανακτόρου, μεταξύ των οποίων η Λευκή Αίθουσα, η παλιά τραπεζαρία με την περίτεχνη κοίλη οροφή της. Η Χρυσή Αίθουσα, μια ροκοκό φαντασμαγορία από καθρέφτες και χρυσοποίκιλτες διακοσμήσεις και η Αίθουσα Συναυλιών